CÔN ĐẢO.

  Hè năm 2002 chuẩn bị đi trại sáng tác ở Côn Đảo, ai cũng háo hức mong đến ngày đi. Cả đoàn xuống Vũng Tàu và đón tàu sắt đi. Tàu to vì còn đưa nhu yếu phẩm ra ngoài đó. Anh em hoạ sĩ ai cũng muốn leo lên boong, chụp, ảnh ngắm nghía cái bao la... có thể có anh em chưa bao giờ ra biển nên càng háo hức... rồi mọi người bày trò ăn nhậu trong thời gian đi... khi thấy sóng bắt đầu to hơn tôi nói nếu ai chưa đi biển bao giờ thì nên xuông dưới nằm đi chứ không tí nữa là cho cá ăn... ở đây chỉ có cá thôi... ha ha.... vì đi tàu càng trên cao độ lắc lư càng lớn và dễ bị say sóng, chỉ một lúc thôi... trên boong tàu vắng gần hết, mấy thanh niên nghĩ có sức khoẻ không sợ... nhưng rồi cũng... phắn mất tiêu.

  Khi lên bờ, một số anh em mặt mũi tím tái bởi say sóng, về phòng nằm cả ngày rồi mà họ vẫn còn cảm giác lắc lư với con sóng. Cái gì ta không quen mà cứ coi thường nó thì sẽ bị nó... hành. 

Trong thời gian vẽ ở đó với bao nhiêu là cảm xúc... khi mọi người được tham quan, hướng dẫn hết nơi nhà tù, hôm sau tôi mượn chìa khoá một mình lang thang trong khu nhà tù... một cảm giác im lặng và lạnh lẽo đến ghê người.... tôi cứ đi từng góc, xem và tìm những góc để vẽ... trời nắng nóng kinh khủng, như thế ta mới hiểu và cảm được sự tra tấn trên cát, trên thềm xi măng thế nào. Tôi ngả lưng nằm xuống để "nghe" trong lặng im mà thả hồn chìm vào hư không.... một hồi tôi mới dậy và vẽ một mạch.... và tôi có Phế tích 2 và Phế tích 3... 4...5....
  Quả thực, Côn Đảo mang trong mình biết bao sinh mạng con người, dù có bị khoác lên mình những từ: Tù nhân chính trị, Cướp, Giết người, Làm cách mạng, phu phen,..v...v... rồi những bí ẩn của thiên nhiên, những sự Linh Thiêng của vùng đất.... vẻ đẹp mang đầy... âm khí, chết chóc... hoang dại.... nó cứ kéo tôi chìm vào từng câu chuyện ở nơi đây, chìm vào từng gốc cây bàng sần sùi nhưng đầy sức sống vững chắc, những phòng khám nhốt tử tù, những chỗ xử bắn, đền thờ bà Võ Thị Sáu,..v...v....

  Hai hôm sau, trong chiều khi đang ngồi vẽ với hoạ sĩ Phú già (thầy giáo trong trường Mỹ thuật. SG) thì thấy anh Hồng Linh đạp xe tìm tôi và nói: Cường, mày để đó theo anh ngay, anh thấy chỗ đó là "chỗ của mày", anh tin mày vẽ được... tôi đến đó và có gì đó làm tôi lặng người đi trước "Khu chuồng bò", nơi tra tấn từ thời Pháp, họ nhốt tù vào trong đó để cho bò nó húc, xéo... nếu không khai họ cho xuống chuồng phân bò âm dưới đất cách đó hơn 10m.... thật kinh khủng khi ta tưởng tượng ra chứ nếu thật thì không biết bản thân ta có chịu nổi không?.... trời sập tối, tôi về bồi giấy và chuẩn bị cho ngày mai vẽ. Sáng tinh mơ đã thấy anh em í ới gọi nhau đi, tốp tôi đi có anh Lê Minh, Mai Thanh Thìn và một số anh em hoạ sĩ ở Vũng Tàu cùng đi. Ra đến nơi tôi ngồi đợi nắng lên... mới có hơn 7h sáng mà nắng đã rừng rực đổ vàng cả mắt... tôi lui cui tìm góc ngồi vẽ... mọi người ngồi nơi có mái che chứ không thể ngoài nắng... khi tôi quất một hồi mang bảng tranh vào bóng râm thì mắt mũi hoa hết cả lên... Vâng, tôi đã gọi bức đó là "Phế tích 1"... và từng ngày tôi vẽ và ghi chép.... 

Những tối khi ngồi chơi trà thuốc nói chuyện, anh Linh nói: cứ để đêm cho thằng Cường nó ngủ, đem giầu hết màu vàng đi là mai nó khỏi vẽ... . Thật vui dù chỉ là trêu ghẹo nhau nhưng anh em đi cùng đã dành những tình cảm đẹp để cho tôi vẽ thoải mái nhất.

Sau này về nhà, một số tranh đã "bị" mua và đã không kịp chụp lại để lưu giữ. Còn bức "Phế tích 3" nó cũng có câu chuyện của nó, tôi sẽ kể sau.

Phế tích 1

Phế tích 2

Phế tích 3

trại giam Phú Sơn.

Mưa về